Het allerlaatste stukje
De wind waait guur over de begraafplaats terwijl ik de zes dragers instructies geef hoe ze de kist, met daarin hun overleden moeder, in het graf moeten neerlaten. “Probeer het touw niet door jullie handen te laten glijden, heren. Beter is om hand voor hand over te pakken, anders doet het erg pijn aan jullie handen!” Ze doen het op een stille, plechtige manier. Hun gezichten strak van concentratie.
Als ik wat later toe sta te kijken hoe de belangstellenden als laatste groet een roos in het graf werpen, hoor ik achter mij twee dames fluisteren. “Bij Sereen moet de familie dat altijd zelf doen. Zij laten die kist nooit bovengronds staan, dat is toch wat!” Ik onderdruk de neiging om mij om te draaien en de dames meteen van repliek te dienen, want als er één ding is waar wij voor staan bij Sereen, dan is het wel dat naasten nooit iets ‘moeten’. Nou ja, behalve nadenken over wat goed voelt, dat moeten ze van ons juist altijd wel.
De familie die ik vandaag mag begeleiden, heeft gelukkig heel goed nagedacht over wat goed voelt bij deze uitvaart. We hebben uitvoerig gesproken over de laatste meters die hun moeder op deze wereld aflegt. “Wij willen haar dragen en haar niet op zo’n karretje rijden. Want weet je, daar had ze een hekel aan, om gereden te worden. Door die rolstoel, begrijpt u wel?” legde de oudste zoon van de week uit. “En we vinden het ook een naar idee om haar op de begraafplaats zo open en bloot achter te laten. We willen haar zelf in het graf laten dalen,” vervolgt hij. “Dat kunnen we toch zelf doen met touwen? We denken dat ze dat wel mooi zou hebben gevonden.”
Het aller-, allerlaatste stukje van het afscheid, hetzij op een begraafplaats, hetzij in een crematorium, kan een bijzonder emotioneel moment zijn. Juist daarom vragen wij families altijd goed na te denken over de invulling hiervan. Waar het voor de ene familie hartverscheurend moeilijk is om de kist in het graf te zien dalen, is het voor een ander geen optie om de kist op het graf te laten staan. Voor de familie van vandaag voelt het goed om mevrouw zelf aan de aarde toe te vertrouwen.
Dergelijke keuzes zijn ook te maken in crematoria. Wordt de overledene achtergelaten in de aula na het brengen van de laatste groet of wordt er uitgedragen? Sommige crematoria, zoals Crematorium Hoorn, bieden de mogelijkheid om de kist in de vloer van de aula te laten afdalen, in Amsterdam op de Nieuwe Ooster kun je de overledene letterlijk laten opstijgen. Bovendien is het in vrijwel alle crematoria toegestaan om mee te gaan naar de ovenruimte, mits van tevoren gemeld. Het is maar net wat goed voelt en wat troost brengt.
Ik werp een blik op de zes dragers die als laatsten bij het graf zijn blijven staan. “Dag ma,” zegt de oudste zoon, “dit is het dan, verder kunnen we je niet brengen.” Hij haalt even diep adem en ik meen een traan in zijn ooghoek te ontwaren. “Zo! En nu gaan we een biertje pakken!” voegt hij er kordaat aan toe. Zijn broers mompelen instemmend en ik kijk ze na als ze, elkaar troostend op de schouders kloppend, de begraafplaats aflopen.
Wat een mooi stel! Hun moeder droeg elk van hen, in het allereerste stukje van hun leven, negen maanden lang in haar buik. En nu dragen zij hun moeder op haar allerlaatste stukje op deze aarde. Niet omdat het van iemand moest, maar als een ontroerend mooi en warm eerbetoon!
Andere Blogs
| Een gewaarschuwd mens ... | |
| Familieperikelen | |
| Troost schuilt in kleine dingen | |
| Het allerlaatste stukje | |
| De naturapolis | |
| Cupcakes | |
| It is not easy being green! | |
| Dooddoeners | |
| Omzien in liefde | |
| Laat OMA thuis! | |
| Druk met de liefde | |
| Groen wordt het nieuwe zwart | |
| Resomeren | |
| Koppelbed | |
| Het Bos der Omarming | |
| Controlfreak | |
| Verdrietig nieuws | |
| Spreken is Goud | |
| De juiste woorden | |
| Lekker goedkoop |